Ankara'da 5 Nisan 1990 Barın Katliamı'nın 33. yıl dönümünde hayatını kaybeden Uygur Türkleri için anma programı düzenlendi.
5 Nisan 1990 tarihinde Çin hükumetince, Doğu Türkistan’ın Barın kasabasında gerçekleşen katliamın ardından 33 yıl geçti. Katliamın yıl dönümü münasebetiyle Ankara'da, Uygur Akademisi Vakfı ile Dünya Uygur Kurultayı Vakfının işbirliği ile "Barın Ayaklanması: Uygurların Şanlı Mücadele Tarihinin Unutulmaz Sayfalarından Biridir" başlıklı anma toplantısı gerçekleştirildi.
5 NİSAN DOĞU TÜRKİSTAN BARIN KATLİAMI ANILDI
Toplantıya Dünya Uygur Kurultayı Sözcüsü ve Ankara Üniversitesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erkin Emet, Uygur Akademisi Vakfı Başkan Vekili Abdulhamit Karahan, İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Rıdvan Uz, İYİ Parti Konya Milletvekili Fahrettin Yokuş, Gelecek Partisi Sivil Toplum ve Halkla İlişkiler Temsilcileri ile akademisyen, gazeteci, araştırmacı ve STK temsilcisi olarak 40'tan fazla kişi katıldı.
#Ankara’da 5 Nisan Doğu Türkistan Barın Katliamı anıldı#BarınKatliamı ???? https://t.co/I9kNhVQXcI pic.twitter.com/QjRtunh5LC
— QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) April 5, 2023BARIN ŞEHİTLERİ KUR'AN-I KERİM TİLAVETİ İLE ANILDI
Toplantıda akademisyenler, siyasi parti temsilcileri ve STK temsilcileri ayrı ayrı söz alarak Barın Ayaklanması'nda yaşananları konusunda bilgilendirme yaptı. Türkiye ve Doğu Türkistan'ın istiklal marşlarının okunduğu programda, Barın ayaklanmasının Doğu Türkistan özgürlük mücadelesindeki önemi vurgulandı. Ayaklanma sırasında ve ardından gelen katliamda hayatını kaybeden şehitler için Kur'an-ı Kerim tilaveti yapıldı.
"ÇİN, DOĞU TÜRKİSTAN’DAKİ SOYKIRIM CİNAYETİ İÇİN HESAP VERMELİ"
Şehitleri anma programını tertip eden Karahan basın konuşmasında, "Biz dünya ülkelerinin, özellikle Türk hükumeti ve devletinin Barın Katliamında öldürülen kardeşlerimizin hesabını Çin’den sormalarını talep ediyoruz. Çin, Doğu Türkistan’daki soykırım cinayeti için yakın zamanda mutlaka hesap vermelidir. Son olarak şehitlerimize Allah’tan rahmet diliyoruz. Ruhları şad, mekanları cennet olsun" ifadelerini kullandı.
Uygur Akademisi Vakfının 5 Nisan 1990 Barın Katliamı ile ilgili basın açıklaması şu şekilde:
Çin Komünist rejiminin Doğu Türkistan’da demografik yapıyı değiştirmeye yönelik uyguladığı baskıcı politiklarıan karşı 5 Nisan 1990'da Barın kasabasında Uygur halkı bir direniş hareketi başlattı. Bu hareket, Çin'in silahli müdahalesine tepki olarak bir milli inkılaba dönüştü.
Bu inkılap, Barın Ayaklanması veya ardından gelen büyük katliam nedeniyle Barın Katliamı adıyla Uygur halkının mücadele tarihinde önemli bir yer edindi.
1990’lara doğru Çin hükümeti, Doğu Türkistan’da "aile planlaması politikası" adıyla doğum kısıtlamalarını sertleştirdi. Bu; zorla kürtaj, doğumu yaklaşan bebekleri zorla aldırma ve kısırlaştırma gibi uygulamaları da beraberinde getirdi. Bunun yanı sıra, Çinlilerin Doğu Türkistan’a göç etmesi teşvik edildi ve onların bölgeye yerleşmesi için mali ve siyasi destekler sağlandı. Bu politikalar Uygurlar ile Çinliler arasında mevcut eşitsizliğin daha da artmasına neden oldu.
5 Nisan 1990'da bu baskı ve eşitsizliklerin ortadan kaldırılması talebiyle, Aktu Nahiyesine bağlı Barın kasabasında belediye binası önüne toplanan Uygur halkı, Çinli jandarma ve askerlerin silahlı müdahalesine maruz kaldı. Bu durum karşısında Barın halkı, Çin silahlı güçlerine karşı direnişe geçti. Bu direnş kısa süre içinde kasaba geneline yayıldı.
Sopa, çapa ve küreklerle donanmış olan direnişçilere karşı, Çin 22 bin 750 silahlı asker, tanklı birlik, helikopter ve uçakları ile saldırdı ve birkaç gün devam eden çatışmalar sırasında, direnişçilerin öncülerinden olan Zeydin Yusuf, İshak Hoşur, Muhammad Turdi ve Muhammad Tursun dahil binlerce genç şehit düştü. Çin yönetiminin açıklamasına göre ise 170 direnişçi öldürüldü ve 350’ü esir alındı.
Fakat facia, direnişçilerin yok edilmesinin ardından geldi, hıncını alamayan Çin silahlı güçleri, kasaba genelinde büyük çaplı bir katliam gerçekleştirdi. Masum kadın ve çocuklar dahil binlerce Uygur acımasızca kurşuna dizildi. Kaşgar, Artuş, Aksu ve Hoten illerinden 10 binden fazla genç bu direnişe ilişlinelirilerek tutuklanıp idam edildi ve hapis cezasına çarptırıldı.
Uygur Türklerinin sahip olduğu iman gücüyle, sayıca binlerce kat daha az olmalarına rağmen, işgalci Çin ordusuna karşı yürüttüğü bu Barın direnişi, Doğu Türkistanlıların Çin işgal güçlerine karşı mücadel tarihindeki şanlı sayfalarından biridir.
Şehitlerimize Allah’tan Rahmet Diliyoruz. Ruhları Şad, Mekanları Cennet Olsun!