Türkiye’de "fikir işçisi" gazeteciler, haklarına bundan 62 yıl önce kavuştu. Bu günün kutlanmasında "Dokuz Patron Olayı" olarak Türk basın tarihine damga vuran ve gazetecilerin haklarının ilk kez yasal güvence altına alındığı 10 Ocak 1961 tarihi önem taşıyor. 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü, hayatını kaybeden gazetecilerin anıldığı bir tarih olma özelliği de taşıyor.
Türkiye’de gazeteciler, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü'nü kaydediyor. 10 Ocak, basın mensuplarını onurlandırmak için sadece Türkiye'de kutlanmasının dışında, haber uğruna görev başında hayatını kaybeden gazetecilerin anıldığı bir gün olma özelliği de taşıyor. Ülkede ve dünyada yaşanan gelişmeleri en doğru, en objektif şekilde vatandaşlara ulaşmasını sağlayan gazetecilik mesleği uzun yıllardır ayakta kalmayı başarıyor.
Gazeteciler, 1961'den beri her yıl 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutluyor. Türkiye'de basın çalışanlarına bazı haklar ve yasal güvence sağlayan 212 sayılı kanunun 4 Ocak 1961'de kabul edilip, 10 Ocak 1961'de Resmi Gazete'de yayımlanması, gazetecilik mesleğinin dönüm noktası oldu. "İş sözleşmelerinin yazılı yapılması" ve "Sözleşmelere işin türü ve ücret miktarının yazılmasını" içeren ve gazetecilere sosyal haklar veren kanun, bazı gazete sahipleri tarafından tepkiyle karşılandı.
212 SAYILI YASANIN ÖNEMİ NEDİR?
Yasayla kendilerine yüklenen sorumlulukları kabul etmek istemeyen 9 gazete sahibi, "212 sayılı Yasa" ve "Basın İlan Kurumunun Oluşmasına İlişkin 195 sayılı Yasa'nın" mesleki sakıncalar doğuracağını iddia eden ortak bildiriye imza attı ve gazetelerin baskısını üç günlüğüne durdurduklarını duyurdu. "9 Patron Olayı" olarak basın tarihine geçen bu gelişme üzerine gazeteciler, boykot boyunca "Basın" adlı bir gazete yayımlamaya karar verdi. Basın gazetesi, 11 Ocak'ta faaliyetine başlayıp 3 günlük boykot sırasında düzenli olarak yayımlandı.
9 PATRON OLAYI NEDİR?
Söz konusu düzenleme, iş sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması, sözleşmelere işin türü ve ücret miktarının yazılması gibi gazetecilerin sosyal ve yasal haklarını belirleyen hükümleri içeriyordu. Bu yasa ile kendilerine yüklenen sorumlulukları kabul etmek istemeyen dönemin 9 büyük gazetesinin patronu (Akşam, Cumhuriyet, Dünya, Hürriyet, Milliyet, Tercüman, Vatan, Yeni İstanbul ve Yeni Sabah) 212 sayılı yasanın ve Basın İlan Kurumunun oluşmasına ilişkin 195 sayılı yasanın mesleki sakıncalar doğuracağını iddia eden bir ortak bildiriye imza atarak gazetelerini 3 gün kapadıklarını duyurmuşlardır.
ÇALIŞAN GAZETECİLER BAYRAMI
“Dokuz patron olayı” olarak basın tarihine geçe gelişme üzerine Çalışan Gazeteciler Günü, bu olayın bir sonucu olarak ortaya çıktı. 10 Ocak, “Çalışan Gazeteciler Bayramı” olarak kutlanmaya başladı ve 1971’de “Çalışan Gazeteciler Günü” halini aldı.
"10 OCAK ÇALIŞAN GAZETECİLER GÜNÜ”
4 Ocak 1961’de kabul edilen ve basın çalışanlarının bazı haklar ve yasal güvence sağlayan “212 sayılı kanun” adlı düzenlemenin Resmi Gazete'de yayımlanışı nedeniyle 10 Ocak tarihi, kutlama günü olmuştur. 1961-1971 arasında “Çalışan Gazeteciler Bayramı” adıyla kutlanmış; 1971 yılındaki askeri müdahaleden sonra ülkede gazetecilerin bazı haklarının geri alınması üzerine kutlama gününün adı, "10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü” olarak değiştirilmiştir.